"سازمان " صدا و سیمای استان آذربایجان غربی ؛ یک خیانت بزرگ

"سازمان " صدا و سیمای استان آذربایجان غربی ؛ یک خیانت بزرگ

نقدی بر عملکرد شبکه استانی در ماه مبارک رمضان

ماه مبارک رمضان همواره فرصت مناسبی برای رسانه ها بوده است تا با استفاده از معنویت عمومی جامعه , مخاطبان بیشتری را با برنامه های خود همراه کرده و از موقعیتی که مختص رسانه های داخلی است استفاده کند . از آنجا که پرداختن به مسائل مذهبی و آیین های دینی , جزء اولویت های شبکه های ماهواره ای و رسانه های بیگانگان نیست , و بر عکس به عنوان فسلفه ی وجودی سازمان صدا و سیما مطرح است , این امتیاز طلایی , امکانی طلایی تر ، برای جذب مخاطب و اثرگزاری را فراهم می آورد . اگر عملکرد سیمای استانی در ماه مبارک امسال مورد بررسی قرار گیرد , شاید بتوان به برداشتی از ماهیت این شبکه رسید .

برنامه های تولیدی مختص ماه رمضان در سیمای آذربایجان غربی ؛ محدود به برنامه ی ترکیبی- زنده ی " رحمت آیی " مخصوص افطار , برنامه ی ترکیبی - ضبطی "سحر رایحه سی" مخصوص سحرگاه و برنامه ی " شبهای رمضان " با سخنرانی مذهبی است که ابتدایی ترین نقد درباره ی پیشفرض برنامه سازان سیماست . این که اصلا رسانه ی تلوزیون چیست ؟ و چه قابلیت هایی دارد ؟

مسلما اهمیت روحانیت و روحانیون در هدایت فکری جامعه بر هیچ کس پوشیده نیست و نخواهد بود , اما سوال اینجاست , مخاطبی که در بهترین حالت باید همه ی برنامه های شما را تماشا کند دقیقا چند ساعت پای منبر نشسته است ؟ همانطور که میدانید منبر خود یک رسانه است که از صدر اسلام تاکنون نقش اصلی را در تحولات دینی و اجتماعی بر عهده داشته است , رسانه ای با ادبیات خودش , که مخاطب با درک قوانین ارتباطی آن , به مسجد می رود , مینشیند و به دقت گوش می دهد ؛ اما این قوانین و آداب ارتباطی در قابهای دیگر صدق نمی کند , تلوزیون اساسا یک سرگرمی است , نمی توان آن را تبدیل به مدرسه یا دانشگاه یا هر مکان دیگری کرد , برنامه ساز به راحت ترین صورت ممکن یک صندلی میگذارد , روحانی می نشیند و شروع به بیان پیام های یک سویه با ادبیات منبری می کند ؛ برنامه ی افطار , سوالات شرعی , سخنرانی , سحری , اخبار و ... و صاحب رسانه هیچ فکر نمی کند مخاطب خسته ی دم افطار حوصله ی این بحث های سنگین را ندارد حتی در برنامه هایی هایی که تک مجری دارند مثلا در برنامه ی "سحر رایحه سی" دقیقا همان خطابه های مذهبی بدون ذره ای نوآوری ادا می شوند : "مردم خوب باشید , فلسطین خوب است "... امروز یک کودک هم میداند بزرگترین حربه ی دشمن در سال های اخیر مخصوصا در کودتای آمرکایی – انگلیسی سال 88 ؛ به چالش کشیدن همین دفاع از فلسطین بود , فکر میکنید همین چند نماهنگ و سخنرانی تک گویانه , تاثیری در این میان دارد ؟

من اصلا طرفدار حذف شدن روحانیت از رسانه نیستم بلکه در مورد درست ترین راه استفاده از این مهم حرف می زنم , این فکر که برنامه ی مذهبی باید یک خطابه گر داشته باشد دقیقا اثر گذاری گفتگوهای دینی را کاهش می دهد , آقایان برنامه ساز اعلام کرده اند هدفشان از تولیدات رمضان " آشنایی قشر جوان با مفاهیم دینی بوده است " , چگونه انتظار دارید بدون ذره ای بحث تحلیلی و چالشی به قشر جوان نا آشنا با مسائل دینی دست بیابید ؟ این نوع تبلیغ فقط اهل منبر را جذب میکند , با مخاطبی که "من و تو" میبیند و "شباهنگ" تماشا میکند چه کرده اید؟ حضرت آقا در جایی فرموده اند : " فیلم دینی , فیلمی نیست که در آن قرآن تلاوت شود یا حدیثی گفته شود " یعنی قاب فرق می کند , سال ها پیش شبکه ی سه با برنامه ی ماه عسل مطرح کرد به جای اینکه بنشینیم بگوییم این خوب است این بد است , میتوانیم خوب بودن و بد بودن را از بین مردم بیرون بکشیم , دقیقا مفهومی که برنارد کوهن به عنوان نظریه ی برجسته سازی در زمینه ی رسانه مطرح میکند : " به مخاطب نگوییم چطور فکر کن بگوییم به چه چیزی فکر کن ". اما متاسفانه آقایان اصلا کاری با مخاطب ندارند , در بهترین ساعات پخش ؛ نماهنگ هایی از محمد اصفهانی پخش میشود که مربوط به 15 سال قبل است و تماشایش برای خود اصفهانی دشوار  .

این بزرگترین اشکال مفهومی کار است , لطفا بگویید این تلوزیون است یا تریبون دولتی که فلان مسئول می آید و از خدماتش در برنامه ی افطار می گوید و همه چیز گل و بلبل تمام می شود ؟ این چه تبلیغی است که حتی نمی توانیم مخاطب را درگیر مباحث کنیم ؟ چرا باید از مقاومت ملی بشار اسد در سوریه یا بنای غرب بر بحران سازی از دریاچه ی ارومیه و هزاران موضوع روز دیگر چیزی نشنویم و به جای آن ساعت ها انتزاعی ترین مباحث ممکن را دقیقا به همان شیوه بیست سال قبل از همان آدمهای بیست سال قبل ببینیم ؟

همه ی اینها مقدمه بودند تا به اصلی ترین معضل صدا و سیمای آذربایجان غربی برسیم , که البته همیشه وجود داشته است ولی در این گونه ایام نمود بیشتری پیدا کرده است , صدا و سیما یک سازمان است نه یک رسانه !

در یک رسانه هیچوقت کسی نمی تواند هم مجری باشد هم تصویر بردار هم تهیه کننده و هم بازیگر , یک رسانه به دغدغه ی مخاطبش نگاه می کند نه به خوشایند مسئولین ترسویی که حتی از مطرح شدن پرونده ی کاریشان می ترسند , این دقیقا فرموده ی حضرت آقاست که در جامعه محیط گفتگو و کرسی های آزاد اندیشی راه بیاندازید اما متاسفانه این جسارت در شبکه ی استانی و مسئولینش دیده نمی شود , مشکل از اینجا شروع می شود و بی تخصصی تا جایی ادامه می یابد که برنامه ساز به جای نگاه کاربردی به دین , سوال اولین برنامه ی افطار را اینگونه طرح میکند که فلان واژه چند بار در قرآن تکرار شده است ؟ حالا یافتن پاسخ به چه درد مخاطب میخورد ؟ خود قرآن کریم در سوره ی کهف بیان می دارد مهم نیست اصحاب کهف چند نفر بوده اند , مهم فهمی است که باید ایجاد شود .

شما در عملکردشبکه ی استانی نمی توانید حتی یک مورد از برنامه های یاد شده بیاورید که نمونه ی آن قبلا در رسانه های سراسری انجام نشده باشد , چه نیازی است که یک نفر برای خواندن چهار تا اس ام اس پشت لپتاب بنشیند؟ جز این که بخواهیم ادای متفاوت بودن در بیاوریم و دردا که تفاوت در ظواهر نیست , شما با تعریف ظواهر دینی فضایی ساخته اید که مخاطب با نیم ساعت تماشای شما لاجرم یاد بیماری و مرگ و درماندگی می افتد و در مرور زمان ناخودآگاهش از مسائل دینی دچار کسالت می شود , کدام برنامه ی مذهبیتان نشاط آفرین است ؟ البته واقعا مواردی باعث خنده می شوند , در برنامه ی سحر مجری به بیمارستان امام رضا رفته است و از پذیرش بیمارستان می پرسد : " خوشحال هستید ؟ " و بعد نتیجه میگیرد چقدر انسان های فداکاری پیدا میشوند ... گفتگو های تصنعی و کاغذی به هیچ درد مخاطبی که چند کانال آن سو تر فرزاد جمشیدی را پیش رو دارد , نمی خورد ؛ یک دکتر و استاد مسائل دینی را به عنوان مجری در برنامه ی افطار گذاشته ایم که بیشترین کارش پرسیدن دوخط سوال است و تک گویی های طولانی سحری را به کسی سپرده ایم که نه تخصص شاملی در این زمینه دارد و نه قدرت بیان گیرایی ؛ طراحی صحنه ی هر دو کار بیشتر طراحی فتوشاپ است تا صحنه آرایی , هنوز تصور میشود برای این که فضای برنامه مذهبی شود باید یک بنر بزرگ بدهیم با نقش اسلیمی و لفظ "رمضان" بزنند و کلوز بگیریم روی نوشته ها , دوربین در برنامه ی افطار 600 بار تراولینگ به راست و چپ میکند و زیر و بم گلدان را دور میزند ؛ آنقدر ناشیانه این کار تکرار می شود که انسان نگران فیلم بردار و مهره های کمرش از خود می پرسد  " این که بیشتر گیج کننده است تا سرگرم کننده ... " , باور کنید بیننده آنقدر شعور دارد که آرم محو شده ی شبکه های دیگر را زیر ربنای قبل از اذان و هر بخش دیگری ببیند و از این حد ناتوانی در ساختن یک نماهنگ گرافیکی متعجب شود .

هزاران مورد اینچنینی از همین تولیدات محدود این ماه سیما می توان گفت , که نتیجه ی بی تخصصی و عدم دغدغه مندی در جذب مخاطب است که آن هم از بروکراسی محافظه کارانه ی صدا و سیمای ارومیه ناشی میشود ,  در کنار این معضلات اساسی , می توان از نقاط مثبتی هم حرف زد که البته فقط کپی خوبی از رسانه های پایتخت هستند , گزارش های کاربردی از مشکلات مردم , گویش های پزشکی در مورد ماه رمضان , استفاده از نرم افزاری که لحظات اذان صبح را در تمامی شهر های استان نشان میداد , پخش زنده مراسم شبهای قدر از شهر های دیگر استان , توجه به زلزله اخیر و  ... مواردی از این دست هستند که مسلما نمی توان جنبه های مثبت آنها را نفی کرد , بالاخص درس گرفتن از استدیو برنامه ی افطار پارسال که در هوای آزاد بود و عوامل در کمال تعجب اصلا پیش بینی اختلالات جوی را نکرده بودند , در یکی از اجرا ها ناگهان باران شروع به باریدن کرد و فضای کمیکی ایجاد شد , خانم مجری چتر سیاه به دست داشت و روحانی میهمان چتری صورتی رنگ را به زحمت زیر باد و باران نگه داشته بود ...

حقیر قصد داشتم به بررسی مشروح هرکدام از برنامه ها بپردازم اما متاسفانه دیدم باز سر از همان مشکل همیشگی در می آوریم و بهتر است زیاد خودمان را خسته نکنیم , باید گفت شاه کلید عقب ماندگی صدا و سیمای آذربایجان غربی و این که به راحتی میتوان از کیفیت برنامه ها و بدون نگاه کردن به آرم شبکه , ضعف آن را تشخیص داد ؛ در "سازمانی" بودن آن است , این رکود مرگبار که بعضی ها بیست سی سال است فقط یک کار را با همان کیفیت انجام می دهند و جامعه اصلا بازتابی در رسانه ندارد , ناشی از عدم رقابت و قانع بودن به وضع موجود است , توی باقالی ها سیر کردن و چشم بستن به صید مخاطبان توسط ماهواره ها و شبکه های دیگر , از هیچ رسانه ای بر نمی آید , رسانه اجازه نمی دهد کسی که حرف جدیدی برای گفتن ندارد مقابل دوربین بنشیند , بحث بحث هزینه نیست بحث نوع نگاه به همین هزینه های محدود است , تعداد کارمندان بی بی سی فارسی یک سوم صدا و سیمای ما هم نیست یا مثلا در برنامه های ماه خدا , این شبها , ماه عسل , گفتگوی تنهایی و ... اتفاق خارق العاده ای نیافتاده است , بلکه فقط سعی کرده اند طور دیگری به مساله ی دین نگاه کنند و این " طور دیگری " از ویژگی های رسانه است . مسلما باید بیشتر در مورد تناقض سازمان و رسانه حرف زد .

 آقای شبکه ی استانی سیمای آذربایجان غربی , کبکی که در ضرب المثل های قدیمی سرش را زیر برف کرده بود امروز یخ زده است , لطفا بدانید سازمان صدا و سیمای استان آذربایجان غربی یک خیانت بزرگ است به مردم و بیت المال , رسانه شوید خواهشا ؛ ولا غیر .

+ لینک اختصاصی این مطلب در جوان پرس

بی دار

باشد یه خیر ان شاء الله