ابسوردیه ای بر فیلمی که ابسورد نیست !

بی خود و بی جهت ... یک مزخرف دیگر در ادامه ی بلغوریجات آقای مثلا ابسورد ... جالبش این جاست که همین چند فیلم ابسورد کاهانی به شدت دارای پیام های سیاسی و اجتماعی و ... خلاصه همه چی ! غیر از پوچ گرایی بوده اند و هنوز منتقدان سینمایی از این واژه ی کاملا بی ربط با سازنده و فیلمهایش استفاده می کنند .

فیلم هم بیخود است هم نیست , بیخودی اساسی فیلم پاشنه ی آشیل اصلی داستان است که مثل آثار دیگر این سالهای سینمای روشنفکری ایران به هزار و یک ضرب و زور در یک حالت وا ماندگی و بیچارگی و بدبختی قرار دارد ... وضعیتی که از همان شهر زیبا و هفت دقیقه تا پاییز و اینجا بدون من و ... شده است زمینه ی جامعه نگری دوستان , همه بدبخت هستند , تو هم باید بپذیری ... بدبخت !

فیلم نمی گوید چطور می شود دو خانواده آن هم ساکن تهران یک محیط سه در چهار پیدا نمی کنند برای اثاثشان , یعنی یک فامیل , دوست , آشنا ... البته کاهانی خود را به نفهمی نمی زند اما باید بپذیرد نمی شود هر چهار شخصیت اینقدر بی کس باشند ؛ فیلم نمی گوید چطور شخصیت الهه با بازی نگار جواهریان حامله شده است , آنچه بر می آید از پنهان کاری گویا قضیه "زنا" و رابطه ی پنهانی بوده است , تعجب بر انگیز نیست ...حتی اگر شرعی بوده باشد هم مساله ای نیست ؛ ما همه یمان توی فک و فامیلمان یک دختر مذهبی داریم که قبل از ازدواج حامله شده باشد ؟ مگر نه !!!

فیلم در قضیه ی بچه و هم در بسیاری جهات ترسوست ... آن هم نه از سانسور چی که از مخاطب , چون اگر الهه فرد " بی بند و باری "باشد چگونه باید فحش های کاهانی به جامعه ی مذهبی و متدین کشور از همان سکانس ماهواره قالب شوند ؟ باید نمایندگانی داشته باشد برای مذهب ... خب دختر بالاخره چه رویکردی دارد ؟ مادر الهه که به نظر بازی اش الهام گرفته از میمیک های واقعی هیتلر در رژه های جنگ جهانی است طبق همان بی نظمی داستان مثل باد کنک بولد می شود , یک " بد من " که قشنگ نماینده ی جمهوری اسلامی است هم از نظر ثروت هم از نظر عقیده و موقعیت مناسبی است برای روشنفکری که حالا دست از شوخی های ائروتیک مثل دیالوگ " گیر کرد " در هیچ بر داشته است و به زبان مرسوم دوره ی اصلاحات فحاشی می کند . بعید نیست این مادر جفاکار که از قضا با پرشیایی آمده که راننده اش یک ریشو است از همان ها که کاهانی دوستشان ندارد , ناگاه چند نارنجک نیز به سمت دو خانواده ی ساده ای که توی سر و کله ی هم میزنند پرتاب کند ... جک بود شخصیت مادر ...

خرده پیرنگ های فیلم مثل رو شدن دروغ ها و لباس عروس و ... قابل دفاع است اما اصلا قابل دفاع نیست چرا اینها دست به کار نمی شوند ؟ چه طور مطمئن نبوده اند از دعوت میهمانان ؟ مگر می شود ؟ پدیده ای به نام کارت عروسی که چند روز زود تر پخش می شود کجای شلم شوربای کاهانی است ؟ یعنی اینها کارت پخش نکرده اند ؟ اینها که فرت و فرت به راننده می گویند پول تاخیر را میدهیم چرا دو تا کارگر نگرفته اند زود تر خلاص شوند ؟ بعضی رفتارهایشان که بخش زیادی از فیلم توجیح اینهاست بسیار غیر منطقی جلوه میکنند .

من " جایی برای پیره مرد ها نیست " را دوست دارم , چون نیت شخصیت ها و دلایلشان را میفهمم ( نه این که دوست دارم !! ) یک ضد پیرنگ تمام عیار که می توان همه چیزش را با خیال راحت جا به جا کرد , این آشفتگی "بیخود و بی جهت" برایم با احتساب قواعد خود ضد پیرنگ و ضد درام است , فیلم جامعه را قضاوت میکند , اصلا ابسورد نیست , اصلا بی جهت نیست آنطور که ادعا می کند , اتفاقا فیلم پایان دارد , نتیجه و درونمایه کاملا سیاسی دارد , نمی گویم بد است , میگویم دارد نگویند ندارد ... مثل یک بلند گو بیانیه می دهد به یک قشر از جامعه و بعد با آثار برادران کوئن مقایسه می شود ...

اما از حق نگذریم بازی ها عالی هستند , راننده کامیون که خود دنیایی است , و مخصوصا جواهریان که باز هم جهانی جدید از خود را رونمایی کرده است ... ولی عطاران بیش از اثر پذیری , اثر گذاشته است روی نقش , چند دیالوگش که کاملا خوراک خود اوست ... عطاران غیر طنز بازی کند مثل صندلی خالی لوس می شود ... که به نظرم اینجا هم شده است ...

حرف از ابسورد و عطاران شد آخر کاری , بگویم خوابم میاد از معدود ابسورد های خفن و ایرانی پارسال بود که بسیار هم خوش ساخت بود و اتفاقا نیمه ی دومش برخلاف گفته ها خیلی هم توی متن است و روی پا ... حالا چه ربطی به آخرین مزخرف کاهانی داشت ... بیخیال ...

اگر بخواهم در مورد اظهارات بامزه ی کاهانی در مورد حذف خودم در آثارم و ... این چیزها بگویم کار به کمدی میکشد همین ابسورد بهترمان است ...

ابسورد تر از همه ی اینها انتخاب این فیلم به عنوان اثر برتر جشنواره فجر 90 از نظر منتقدین (!) ماهنامه ی فیلم بوده است ...

به افتخار همه ی عزیزان مخصوصا عزیز اکران شده ؛ داشته باشیم کف قشنگه رو ...